Prednison

Prednison is een actief ingrediënt dat ontstekingsremmend en anti-allergisch werkt. Het reguleert ook onze immuunafweer (immunosuppressief) als deze te sterk is (allergie) of als dit nodig is, zoals bij orgaantransplantaties.

Prednison is een prodrug, wat betekent dat het inactief is en alleen wordt omgezet in zijn actieve vorm, prednisolon, in het lichaam waar het moet werken. Prednison is een steroïdhormoon en behoort tot de groep glucocorticoïden.

Prednison wordt gebruikt voor de behandeling van allergische klachten, inflammatoire huidziekten, inflammatoire darmziekten(ziekte van Crohn, colitis ulcerosa), artritis, lupus, psoriasis, bronchiale astma, chronische obstructieve longziekte (COPD), reumatische aandoeningen, pseudokroep, bijnierinsufficiëntie, allergische of inflammatoire oogziekten en tumorziekten.

Prednison wordt in de lever omgezet in prednisolon. Prednisolon, ook een glucocorticoïde, bindt zich aan de glucocorticoïde receptoren en onderdrukt zo ontstekingsprocessen in het lichaam door migratie van ontstekingscellen naar beschadigd weefsel te voorkomen. Dit wordt bereikt door de vloeistofdoorlaatbaarheid van de kleinste vaatwanden (haarvaten) te verminderen. Hierdoor wordt het voor ontstekingscellen moeilijk om naar het weefsel te migreren. Bovendien wordt vaatverwijding (vasodilatatie) onderdrukt. Dit heeft als voordeel dat de ontstekingscellen zich niet zo snel door de vaten kunnen verplaatsen en een ontstekingsreactie dus langzamer verloopt. Bovendien wordt de afgifte van ontstekingsmediatoren, stoffen die ontstekingsprocessen in het lichaam regelen, onderdrukt.

Prednison wordt opgenomen in de darm, in de lever omgezet in prednisolon, afgebroken en uitgescheiden via de nieren. De halfwaardetijd, d.w.z. de tijd die het lichaam nodig heeft om de helft van het werkzame bestanddeel te metaboliseren, is 2-3 uur. Minder dan de helft van prednison is gebonden aan plasma-eiwitten.

Het is belangrijk op te merken dat prednison ook de vatbaarheid voor infecties verhoogt door ons immuunsysteem te reguleren (immunosuppressief).

Neem prednison altijd precies in zoals beschreven in de bijsluiter of zoals geadviseerd door uw arts.

De gebruikelijke dosis voor hormoonvervangende behandeling is 5-7,5 mg per dag. Dit is verdeeld over 2 eenmalige doses per dag. De dosis moet door de arts worden verhoogd als er sprake is van bijzondere lichamelijke belasting (bijv. infectie, operatie).

Tabletten in verschillende doseringen zijn beschikbaar voor de behandeling van verschillende andere ziekten.

In het algemeen gelden echter de volgende richtlijnen voor volwassenen:

• hoge dosis - 80-100 mg/dag
• gemiddelde dosis - 40-80 mg/dag
• lage dosis - 10-40 mg/dag
• zeer lage dosis - 1,5-7,5 mg/dag

Voor kinderen gelden de volgende algemene richtlijnen:

• hoge dosis - 2-3 mg/kg lichaamsgewicht (lg)/dag
• gemiddelde dosis - 1-2 mg/kg lichaamsgewicht/dag
• onderhoudsdosis - 0,25 mg/kg lichaamsgewicht/dag

De dosering bij kinderen moet zo laag mogelijk zijn!

De dosis moet worden verlaagd zodra het gewenste effect is bereikt (tapering) en worden aangepast aan een onderhoudsdosis of volledig worden gestopt. Het verlagen van de dosis (afbouwen) wordt alleen gedaan door je arts en mag nooit zelfstandig worden uitgevoerd.

In het geval van hoge doses gedurende enkele dagen kan tapering achterwege blijven. Dit kan echter ook alleen door je arts worden besloten!

Bij enkele ziekten, zoals non-Hodgkinlymfoom, chronische lymfocytaire leukemie, de ziekte van Hodgkin en multipel myeloom, wordt meestal slechts één dosis toegediend. Het is in deze gevallen niet nodig om de dosering te verlagen.

Prednison moet worden ingenomen met voldoende vloeistof en tijdens of vlak na de maaltijd.

Behandeling met prednison moet altijd worden besproken met andere artsen, specialisten of in het ziekenhuis, omdat prednison wisselwerkingen heeft met andere veelgebruikte medicijnen.

Bijwerkingen bij het gebruik van prednison zijn sterk afhankelijk van de dosis en de duur van de behandeling.

In het algemeen kunnen de volgende bijwerkingen optreden:

• virale, schimmel- en bacteriële infecties
• parasitaire infecties
• infecties met dwergdraadwormen
• veranderingen in het bloedbeeld
• overgevoeligheidsreacties (bijv. huiduitslag)
• ernstige allergische reacties (anafylaxie)
• hartritmestoornissen
• stuiptrekkingen
• schommelingen in bloeddruk
• ineenstorting van de bloedsomloop
• hartstilstand
• Verzwakking van het immuunsysteem
• Hormonale stoornissen (syndroom van Cushing, inactiviteit of atrofie van de bijnierschors)
• Toename van eetlust en gewichtstoename
• Verhoogde bloedsuikerspiegel
• Diabetes (suikerziekte)
• Verhoogde bloedlipiden (cholesterol en triglyceriden)
• Vasthouden van water (oedeem)
• kaliumtekort
• depressie
• prikkelbaarheid
• euforie
• Verhoogde drift
• psychoses
• manie
• hallucinaties
• Stemmingsinstabiliteit
• angstgevoelens
• slaapstoornissen
• zelfmoordneigingen
• Verhoogde intracraniële druk
• epilepsie
• staar
• Glaucoom
• Verergering van hoornvlieszweren
• Ooginfecties veroorzaakt door virussen, bacteriën of schimmels
• Wazig zicht
• Hoge bloeddruk (hypertensie)
• Verhoogd risico op aderverkalking en trombose
• Vasculaire ontsteking
• verhoogde vasculaire kwetsbaarheid
• maagdarmzweren
• gastro-intestinale bloedingen
• pancreatitis
• striae
• Dunner worden van de huid ("perkamenthuid")
• Vergrote huidvaten
• Verhoogde neiging tot hematoom
• huidbloedingen
• Toegenomen lichaamsbeharing
• acne
• Ontsteking van de huid in het gezicht (incl. mond, neus en ogen)
• Veranderingen in huidpigmentatie
• spierzwakte
• Spieratrofie, botatrofie (osteoporose) en botverlies
• Tendonitis en peesscheuren
• Vetafzettingen in de wervelkolom (epidurale lipomatose)
• Groeiachterstand bij kinderen
• Stoornissen in de afscheiding van geslachtshormonen
• Afwezigheid van menstruatie (amenorroe)
• Mannelijke kaalheid bij vrouwen (hirsutisme)
• impotentie
• Sclerodermie-gerelateerde (auto-immuunziekte) niercrisis (tekenen van verhoogde bloeddruk en verminderde urineproductie)
• Vertraagde wondgenezing

Er kunnen wisselwerkingen optreden als de volgende geneesmiddelen tegelijkertijd worden ingenomen:

• Medicijnen om het hart te versterken (hartglycosiden) kunnen verhoogd zijn
• Diuretica en laxeermiddelen kunnen de kaliumuitscheiding verhogen.
• Medicijnen die de oogdruk verhogen (atropine en anticholinergica) kunnen verhoogd zijn.
• Prednison in combinatie met geneesmiddelen om de afweer te onderdrukken (immunosuppressieve geneesmiddelen) kan de vatbaarheid voor infecties verhogen of bestaande infecties verergeren
• Prednison in combinatie met ciclosporine kan het risico op epileptische aanvallen verhogen
• Prednison in combinatie met fluoroquinolonen kan het risico op peesproblemen of -scheuren verhogen
• Bloedsuikerverlagende middelen (orale antidiabetica, insuline) kunnen verzwakken
• "Bloedverdunners" (orale anticoagulantia, cumarinederivaten) kunnen verzwakken
• Geneesmiddelen voor spierontspanning (niet-polariserende spierontspanners) kunnen verzwakt zijn
• Geneesmiddelen voor de behandeling van wormziekten (praziquantel) kunnen verzwakt zijn
• Groeihormonen(somatropine) kunnen verzwakt zijn
• Prednison in combinatie met protireline kan de stijging van het schildklierstimulerend hormoon (TSH) afzwakken
• In combinatie met bepaalde bloeddrukverlagende medicijnen (ACE-remmers) kan prednison veranderingen in het bloedbeeld veroorzaken
• Prednison kan maagzweren en/of maagdarmbloedingen veroorzaken in combinatie met geneesmiddelen voor de behandeling van ontstekingen en reuma
• In combinatie met geneesmiddelen voor de behandeling van malaria of reumatische aandoeningen(chloroquine, hydroxychloroquine, mefloquine) kan prednison spier- of hartspieraandoeningen veroorzaken (myopathieën, cardiomyopathieën)

De volgende geneesmiddelen verzwakken de werking van prednison:

• Barbituraten
• fenytoïne
• carbamazepine
• primidon
• rifampicine
• efedrine
• Antacida (moet 2 uur na elkaar worden ingenomen)

De volgende geneesmiddelen verhogen het effect van prednison:

• ketoconazol
• itraconazol
• Geboortebeperkingspillen

Prednison kan huidreacties bij allergietesten onderdrukken!

Prednison kan leiden tot een positief resultaat bij dopingtests!

Prednison wordt niet aanbevolen als dopingmiddel omdat het je gezondheid in gevaar kan brengen!

Het effect van vaccinaties met gedode ziekteverwekkers (geïnactiveerd vaccin) kan worden verzwakt door hoge doses prednison.

Prednison mag niet worden ingenomen in de volgende gevallen:

• bij allergie voor de werkzame stof prednison

Langdurige behandeling met prednison kan leiden tot een verhoogde gevoeligheid voor infecties , zelfs van ziekteverwekkers die slechts zelden ziekte veroorzaken.

Bij kinderen en adolescenten mag prednison alleen worden gebruikt als dit vanuit medisch oogpunt absoluut noodzakelijk is. Vanwege het risico op groeivertraging moet de longitudinale groei regelmatig worden gecontroleerd. De dosis moet zo laag mogelijk en beperkt in de tijd zijn.

Bij oudere patiënten neemt het risico op een afname van de botdichtheid (osteoporose) toe. Het risico-batenprofiel moet zorgvuldig worden afgewogen door de behandelend arts .

Volgens de bijsluiter van verschillende geneesmiddelen geldt voor prednison het volgende:

Tijdens zwangerschap en borstvoeding mag prednison alleen op advies van een arts worden ingenomen, omdat misvormingen en/of groeistoornissen kunnen optreden en prednison overgaat in de moedermelk.

Het Farmacovigilantie- en Adviescentrum voor Embryonale Toxicologie van Charité-Universitätsmedizin (www.embryotox.de) adviseert het volgende:

Zwangerschap

In het eerste trimester van de zwangerschap (1e trimester) kan een risico op een gespleten lip en gehemelte niet worden uitgesloten, ondanks uitgebreide studies. Vooral tussen de 8e en 11e week van de zwangerschap moet prednison daarom indien mogelijk worden vermeden. Er wordt echter aangenomen dat het risico op een gespleten lip en gehemelte afhankelijk is van de dosis.

In de laatste twee trimesters van de zwangerschap (2e en 3e trimester) kan er, afhankelijk van de duur en de dosis, een verhoogd risico zijn op vroeggeboorte met een laag geboortegewicht. Volgens de huidige kennis neemt dit risico toe bij langdurige therapie met 10 mg/dag of meer.

In de late zwangerschap kunnen hypoglykemie of elektrolytenonevenwichtigheden optreden bij de ongeboren baby. Bijnierinsufficiëntie is ook mogelijk, maar lijkt af te hangen van de dosis.

De groei van de baby in de baarmoeder van de moeder moet daarom wekenlang gevolgd worden door echografie tijdens een behandeling met prednison in hoge dosering. Als de therapie tot de geboorte duurt, moet bijnierinsufficiëntie overwogen en mogelijk behandeld worden.

Borstvoeding

Een behandeling met prednison brengt slechts zeer beperkte risico's met zich mee tijdens het geven van borstvoeding . Prednison gaat wel over in de moedermelk, maar met minder dan 10%. Bij een therapie tot 10 mg/dag ligt de hoeveelheid die via de moedermelk wordt geabsorbeerd onder de detectiegrens. Zelfs bij een kortdurende behandeling met hoge doses tot 1 g is er geen risico voor de zuigeling die borstvoeding krijgt. Als deze behandeling met hoge doses echter langer duurt, moet u drie tot vier uur wachten voordat u borstvoeding geeft.

Prednison is het voorkeursgeneesmiddel bij zowel zwangerschap als borstvoeding. Er zijn dus geen alternatieven.