Wat te doen tegen bronchiale astma?

De term astma staat voor een chronische ziekte van de ademhalingswegen. Als u aan astma lijdt, hebt u last van episodische hoestaanvallen die kunnen leiden tot ademnood en verstikking. De luchtwegen vernauwen zich en maken het de patiënt onmogelijk om normaal in en uit te ademen. In het algemeen is astma een aandoening waarbij de luchtwegen sterk ontstoken zijn en overgevoelig zijn voor bepaalde prikkels.

Bronchiale astma is een van de meest voorkomende aandoeningen van de luchtwegen in de wereld. Zelfs kinderen en adolescenten kunnen aan deze ziekte lijden. Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen bijzonder vatbaar zijn voor astma als bij hun ouders een allergie is vastgesteld. Het kind heeft vooral kans om astma te ontwikkelen als de allergie van de ouder verband houdt met de luchtwegen.

Astma is een blijvende ziekte die niet kan worden genezen, maar wel aanzienlijk kan worden verlicht. Dankzij talrijke moderne behandelingsmethoden is het thans mogelijk de patiënt een actief en symptoomvrij leven te garanderen zonder al te zeer door de ziekte te worden beperkt.

Wat verandert er in ons lichaam als we aan astma lijden?

Inademing: Bij het inademen zet de borstkas uit en zetten de longen zich uit; door de onderdruk wordt lucht naar binnen gezogen.

De lucht die wij inademen komt onze luchtpijp binnen via de mond of de neus, en vandaar gaat het naar de linker- of de rechterlong, waar het zich vertakt in talrijke, steeds kleinere vertakkingen naar de kleinste hoekjes van de long.

Het bronchiale systeem eindigt tenslotte in de alveoli (= longblaasjes). Dit is waar de gasuitwisseling van de longen plaatsvindt.

Het hart pompt zuurstofarm bloed in de longen, dat door de vertakte bloedvaten naar de longblaasjes stroomt, waar het door een delicaat membraan wordt gescheiden van de ingeademde lucht.

Het bloed geeft kooldioxide af en neemt in ruil daarvoor zuurstof op. Nu is het bloed van zuurstof voorzien en kan het terug naar het hart stromen om door ons lichaam te worden verdeeld.

Bij astmatici is er ontsteking van het bronchiale systeem. De kleine vertakkingen van de bronchiale boom worden aangetast door zo'n ontsteking. Door een verstoring van dit bronchiale systeem, treedt een overstimulatie en aanval op.

In dit geval zwelt het ontstoken slijmvlies op, de doorsnede van het buizensysteem wordt kleiner, de lucht kan er minder gemakkelijk doorstromen, en de astmapatiënt heeft meer moeite met uitademen.

Bovendien reageren de spieren van astmapatiënten bijzonder gevoelig. De spierring trekt samen als een spasme. Dit beperkt de luchtstroom nog meer.

Bovendien produceert het ontstoken bronchiale systeem van de astmalijder een kleverige en dikke afscheiding die niet gemakkelijk uit de longen kan worden verwijderd en zich daarom in de luchtwegen ophoopt. Om het slijm kwijt te raken, moeten astmapatiënten meer hoesten.

Deze drie factoren leiden tot een vernauwing van de luchtwegen (=obstructie). Inademen gaat grotendeels ongehinderd, maar bij uitademen wordt de obstructie merkbaar.

Dit is de reden waarom lucht zich tijdens een astma-aanval in de longen verzamelt en niet opnieuw kan worden uitgeademd.

De oorzaken van astma zijn nog niet duidelijk vastgesteld. Er kunnen talrijke oorzaken zijn voor een astmatische ziekte. Er is echter reeds duidelijk vastgesteld dat een erfelijke astma-aandoening zeer waarschijnlijk is. Erfelijke factoren leiden echter niet noodzakelijk tot de ziekte.

Onderzoek heeft ook aangetoond dat allergieën bij de ouders een effect kunnen hebben op het al dan niet hebben van astma bij een kind. Dit betekent dat als u een ouder met astma bent, de risicofactor voor astma bij uw kinderen toeneemt.

Bovendien, als je allergieën hebt, is het makkelijker om astma te ontwikkelen. Dit betekent echter niet dat u astma zult krijgen, alleen omdat u allergieën hebt.

Als je astma hebt, zijn er veel triggers die je kunnen helpen om een astma-aanval te krijgen:

• Lichamelijke inspanning
• Stress
• Cold
• Een reactie op medicijnen zoals aspirine of bètablokkers
• Verontreinigende stoffen in de lucht die je inademt
• Irriterende stoffen zoals ozon
• Ook psychologische factoren kunnen een uitlokkend effect hebben en het verloop van de ziekte negatief beïnvloeden.
• Allergiepatiënten krijgen astma-aanvallen wanneer ze worden geconfronteerd met het allergeen, waarbij allergenen de stoffen zijn die de allergie veroorzaken.

De volgende symptomen kunnen optreden bij astma:

• aanvallen van kortademigheid en ademnood
• Hoestbuien met uitscheiding van dik slijm
• Fluitende geluiden tijdens het ademen
• Benauwdheid in de borst

Hoe ernstiger de ziekte, hoe ernstiger de symptomen. De symptomen kunnen echter samen voorkomen. Als u een van de bovenstaande symptomen heeft, moet u onmiddellijk een arts raadplegen.

Als u een astma-aanval heeft, zullen naast de kortademigheid, het hoesten en het fluiten de volgende symptomen optreden:

• Choking
• Hijgende ademhaling
• Uitputting
• Onvermogen om te spreken
• Blauwe verkleuring van de huid
• Hartkloppingen

Als de astma-aanval niet wordt behandeld, kan deze uitgroeien tot "status asthmatikus", een ernstig levensbedreigende astma-aanval die uren tot dagen aanhoudt.

In de meeste gevallen kan de anamnese (het ophelderen van de medische voorgeschiedenis met de arts) de eerste aanwijzingen voor een astma-aandoening opleveren. Dan is het belangrijk uit te zoeken of het bronchiale astma is of een andere ziekte van de luchtwegen.

Vragen naar de frequentie van de symptomen, naar bepaalde prikkels en situaties waarin de aanval optreedt, of vragen of er andere astmapatiënten in de familie zijn, kunnen eerste aanwijzingen geven over de ziekte. Pas daarna volgt een lichamelijk onderzoek.

Als u of uw kinderen symptomen hebben, is het nuttig om een zogenaamd dagboek bij te houden om de ziekte beter te kunnen beperken.

De gemakkelijkste manier om de longfunctie te controleren is met een spirometrie - deze geeft cruciale informatie over de efficiëntie van de ademhalingsorganen en hun toestand. De kracht en snelheid waarmee je uitademt kan gemeten worden. Deze waarden zijn lager bij ontstoken bronchiën, d.w.z. bij astmapatiënten.

De maximale ademhalingsstroom (piekstroom) wordt ook beïnvloed bij een astmapatiënt.

Als de astmapatiënt symptoomvrij is op het moment van het onderzoek, kan de spirometrie normaal zijn. In dat geval kan een zogenaamde provocatietest worden uitgevoerd. Bij deze test worden bepaalde astma-triggerende stoffen gebruikt om een milde astma-aanval uit te lokken.

Als allergische astma wordt vermoed, zal de arts een allergietest uitvoeren. Hier moet worden verduidelijkt op welke allergenen de patiënt reageert met een astma-aanval.

Een behandeling die astma kan genezen is op zichzelf niet mogelijk. Bij kinderen is het echter mogelijk astma consequent te behandelen, mits de ziekte vroeg wordt ontdekt.

Toch zijn er een aantal opties beschikbaar om astmapatiënten te helpen relatief symptoomvrij te leven. Voor de patiënt betekent dit dat hij of zij zich zonder beperkingen kan gedragen met behoud van maximale fysieke prestaties.

Deze bevrijding van symptomen kan worden bereikt door verschillende vormen van behandeling. De optimale behandeling bestaat echter altijd uit verschillende factoren. De belangrijkste behandeling van astma is ongetwijfeld de behandeling met geneesmiddelen. Voor de behandeling van astma wordt een onderscheid gemaakt tussen verlichtende en controlerende geneesmiddelen.

Behandeling van astma met reliever en controller medicijnen

Geneesmiddelen voor verlichting

Ontspanners (een term uit het Engels die "relieve" en "verlichten" betekent) worden onmiddellijk na gebruik actief in hun geneeskrachtige werking. Ze kunnen dus acute symptomen verlichten door ze in te nemen wanneer astmatische symptomen optreden.

Ontspanners zijn kortwerkende beta-2 sympathomimetica. Deze dienen om de vernauwde en verkrampte bronchiale spieren te ontspannen en zo de luchtwegen te verwijden.

Naast kortwerkende bèta-2-sympathomimetica kunnen ook langwerkende bèta-sympathomimetica worden gebruikt, altijd in combinatie met andere geneesmiddelen. Deze leiden ook tot een verwijding van de bronchiën en werken niet tegen de ontstekingsreactie.

Controller drugs

Glucocorticoïden zijn zogenaamde regulerende geneesmiddelen, die, zoals de naam al zegt, een controlerende werking hebben. Zij verminderen en kalmeren de ontstekingsreactie van de bronchiën, zodat deze bestrijders aanvallen en symptomen op lange termijn kunnen voorkomen. Het is absoluut belangrijk om deze regelaars regelmatig te gebruiken.

De bestrijders worden door inhalatie rechtstreeks in de luchtwegen gebracht, waardoor ze direct op hun bestemming kunnen inwerken. Deze middelen kunnen ook in tabletvorm worden gebruikt. Dit komt echter voor bij ernstigere astma gevallen.

Leukotrieenantagonisten zijn ook regelaars. Deze zijn een alternatief voor glucocorticoïden in mildere astmagevallen, en worden vooral bij kinderen gebruikt.

De dosering en de combinatie van geneesmiddelen worden aangepast aan de ernst van de ziekte. De behandelend arts stelt een plan op om de inname van medicijnen te sturen, volgens het principe "zo veel medicijnen als nodig, maar zo weinig mogelijk".

Regelmatige controles zijn daarom noodzakelijk.

Naast medicatie moeten maatregelen worden genomen om een allergische reactie te voorkomen. Hier kan men zijn toevlucht nemen tot diverse gedragsmethoden en toepassingen.

Vermijden van allergenen

Het vermijden van allergenen is vooral belangrijk als u lijdt aan allergische astma. Allergenen zijn triggers van allergieën, zoals pollen in het geval van een pollenallergie of huisstof in het geval van een huisstofallergie. Als een astma-aanval wordt veroorzaakt door contact met deze allergenen, moet u deze stoffen natuurlijk zo veel mogelijk vermijden. In dat geval kan ook een zogenaamde hyposensibilisatie tegen het allergeen helpen. Het is echter niet alleen in het geval van een allergische astma-aanval dat men de veroorzakende agentia moet vermijden, zelfs als niet-allergische triggers de aanval veroorzaken. Patiënten moeten zich ten eerste bewust zijn van de factoren en situaties die symptomen of aanvallen veroorzaken, en ten tweede in staat zijn deze te vermijden. Het vermijden van allergenen is niet altijd gemakkelijk, vooral wanneer omgevingsfactoren astma-aanvallen uitlokken. Koude wind, droge lucht, ozonvervuiling en huisstof kunnen allemaal allergenen zijn die u niet gemakkelijk kunt vermijden.

Eindelijk een niet-roker

Nicotinegebruik heeft natuurlijk een uiterst negatief effect op astma. Rook daarom altijd geen sigaretten en sigaren. Hetzelfde geldt niet alleen voor actief roken, maar ook voor passief roken. Vermijd dus plaatsen waar geen niet-rokersruimte is.

Sport en lichaamsbeweging

Sport en lichaamsbeweging zijn bijzonder belangrijke maatregelen om de symptomen te verlichten en aanvalsvrij te leven. Sportactiviteiten dragen positief bij tot de prestaties van hart en longen. Toch moeten astmapatiënten hun grenzen kennen en niet overdrijven. Op zich zijn er nauwelijks beperkingen met betrekking tot een bepaald type sport.