antidiabetesmedicijn Byetta en het actieve ingrediënt exenatide:
In 2017 toonde een studie van het Institute of Neurology van het University College London aan dat toediening van de werkzame stof exenatide de motorische symptomen bij Parkinson-patiënten met een matige ziekte aanzienlijk kon verbeteren.
Oorspronkelijk afgeleid van het gif van de Gila-schaaldierhagedis, is exenatide een antidiabetisch en bloedsuikerverlagend (bio-engineering) geneesmiddel dat wordt gebruikt bij de behandeling van type 2-diabetes. Dit is een ziekte waarbij de alvleesklier (pancreas) niet genoeg insuline kan produceren (of deze niet effectief genoeg kan gebruiken) en er bijgevolg niet in slaagt de bloedsuikerspiegel te reguleren.
Effect bij type 2 diabetes:
Het werkzame bestanddeel van het antidiabeticum Byetta, exenatide, is een van de incretinemimetica ( d.w.z. GLP-1-receptoragonisten). Om de bloedsuikerspiegel onder controle te helpen houden, verhoogt het de hoeveelheid insuline (afgegeven door de alvleesklier) wanneer voedsel wordt ingenomen. Daardoor werkt het op dezelfde manier als menselijke incretines (d.w.z. hormonen die in de darmen van het lichaam zelf worden geproduceerd).
Effect in PD:
Deze GLP-1 receptoren bevinden zich niet alleen in het maagdarmkanaal, maar ook in de hersenen. Volgens de Duitse vereniging voor neurologie ( afgekort DGN) is het mogelijk dat de werkzame stof exenatide daar leidt tot de stabilisatie van neuronverbindingen (die reageren op dopamine), en zo tot een "duurzame verbetering van de symptomen van Parkinson".
Ziekte van Parkinson:
De ziekte van Parkinson, wereldwijd de op één na meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening, komt vaker voor naarmate men ouder wordt. Neurodegeneratief verwijst naar een proces waarbij de ziekte-eigen dopamine producerende neuronen afsterven en in de loop van de ziekte verloren gaan. Onze neurotransmitter (boodschapperstof) dopamine is van groot belang voor de coördinatie van bewegingssequenties en is verantwoordelijk voor gelaatsuitdrukkingen, gebaren en alle onwillekeurige bewegingen. Omdat de ziekte langzaam voortschrijdt, treden de typische symptomen, zoals akinesie (d.w.z. geen of weinig beweging) of tremor (d.w.z. niet-vrijwillig schudden van de spieren), pas op nadat meer dan de helft van de dopamine-producerende cellen verloren is gegaan.
Onderzoeksmethode:
Een in 2017 gepubliceerde studie gebruikte het antidiabetische medicijn exenatide om juist deze motorische symptomen van de ziekte te onderzoeken. Het onderzoek, gepubliceerd in The Lancet, betrof in totaal 62 patiënten tussen 25 en 75 jaar met milde symptomen. Zij werden gemiddeld zes jaar voor het begin van de studie behandeld met gewone Parkinson-medicijnen. Hun effect was echter verminderd. In deze gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde, single-center studie, kregen Parkinson-patiënten 2 mg exenatide of een placebo eenmaal per week gedurende 48 weken naast hun reguliere medicatie. Dit werd gevolgd door een 12 weken durende uitwasperiode. De idiopathische ziekte van Parkinson van de deelnemers (d.w.z. er werd geen aanwijsbare oorzaak voor de ziekte gevonden.) en het stadium ervan werden gemeten volgens de officiële criteria van de Queen Square Hersenbank ende schaal van Hoehnen Yahr. Na 60 weken werden bepaalde veranderingen in de motorische functie gemeten volgens de MDR-UPDRS ( Movement Disorders Society Unified Parkinson's Disease Rating Scale Part III) scoreschaal.
Resultaten van de studie:
De studiegroep vertoonde een significante verbetering van +1,0 punten, terwijl de placebogecontroleerde groep een negatieve score van -2,1 punten had. In 2018 werd een statistische analyse van deze studie uitgevoerd om zowel te onderzoeken of de grootte van het effect op exenatide kon worden voorspeld als of de effecten vergelijkbaar waren in de verschillende subgroepen (d.w.z. indeling naar leeftijd, motorische presentatie van de ziekte, duur en ernst van de ziekte) van de patiënten. Alle subgroepen vertoonden verbeteringen in motorische en niet-motorische symptomen. Oudere patiënten en patiënten met een ziekteduur van meer dan tien jaar bleken minder goed op een dergelijke therapie te reageren.
Conclusie:
Ondanks de behoefte aan verder onderzoek om het effect met zekerheid aan te tonen, biedt het effect van het antidiabeticum exenatide bij de ziekte van Parkinson nieuwe inzichten in het werkingsmechanisme op dit gebied.
Actieve ingrediënten:
