Vaginale mycose (vaginale schimmelinfectie)

Vaginale mycosen zijn door schimmels veroorzaakte genitale infecties, waar zeer veel vrouwen in de loop van hun leven last van hebben. Zelfs in gezonde toestand wordt de vagina gekoloniseerd door bacteriën en bepaalde schimmels, maar er is een evenwicht tussen deze kiemen. Als er een verandering optreedt in het vaginale milieu en het evenwicht tussen bacteriën en schimmels verandert, kan er een vaginale schimmelinfectie ontstaan.

Vrouwelijke geslachtshormonen hebben een grote invloed op het specifieke milieu in de vagina, en hun concentratie kan veranderen tijdens de maandelijkse cyclus en met de leeftijd. Deze hormonale invloed verklaart ook het verschillende vaginale milieu tussen meisjes voor en na de puberteit, oudere vrouwen tijdens de menopauze en na de menopauze.

Bij gezonde vrouwen wordt het slijmvlies van de vagina grotendeels gekoloniseerd door melkzuurbacteriën (ook bekend als lactobacillen of kleine bacteriën). Deze bacteriën zijn onschadelijk voor de vrouw en produceren melkzuur uit suiker die ze uit cellen in het slijmvlies halen. Dit melkzuur creëert een zuur vaginaal milieu in de vagina, dat de vermenigvuldiging van andere bacteriën of schimmels onderdrukt en zo de vrouw beschermt tegen infecties.

De ziekteverwekkers

Zoals de naam al doet vermoeden, wordt een vaginale schimmelinfectie veroorzaakt door schimmels. De meest voorkomende ziekteverwekker is een gistschimmel, namelijk Candida albicans. Deze schimmel is een vertegenwoordiger van de groep Candida, die onder de microscoop te herkennen zijn aan hun grote, ronde, witte cellen. Het is typisch voor gistschimmels dat zij zich zeer goed kunnen vermenigvuldigen bij 37 graden Celsius. De lichaamstemperatuur biedt Candida albicans dus de beste omstandigheden om te gedijen in het slijmvlies van de vagina. Als een Candida albicans-infectie wordt gediagnosticeerd door een uitstrijkje te maken en dit onder de microscoop te onderzoeken, kunnen draden (hyfen) worden gezien die typisch zijn voor gistschimmels. Sommige vrouwen kunnen echter ook geïsoleerde Candida-cellen bij zich dragen zonder symptomen te ontwikkelen.

Normaal gesproken is de vagina al lang voor de infectie gekoloniseerd met schimmels, maar de ziekte treedt niet op omdat de schimmels worden onderdrukt door het zure milieu in de vagina. Schimmelkolonisatie van de vagina kan lang voor de eerste symptomen optreden, bijvoorbeeld bij de geboorte. De ziekte breekt echter pas uit wanneer de verhouding tussen bacteriën en schimmels uit balans raakt en de schimmel zich gemakkelijk kan verspreiden.

Seksuele gemeenschap kan ook de oorzaak zijn van vaginale mycose; met name anale gemeenschap kan een vaginale mycose-infectie bevorderen. Dit kan worden verklaard door het feit dat het slijmvlies van het maagdarmkanaal, met inbegrip van het rectum, gekoloniseerd is met Candida albicans en deze kunnen tijdens anale geslachtsgemeenschap worden overgebracht op de vagina.

Het delen van hygiëneartikelen, handdoeken en linnengoed kan ook bijdragen tot het ontstaan van een vaginale schimmelinfectie. Schimmelinfecties kunnen ook worden overgedragen in openbare zwembaden. De schimmel kan echter niet overleven in gechloreerd water, dus er is geen risico van overdracht in gechloreerde zwembaden.

Gunstige factoren

Een verstoord vaginaal milieu kan de ontwikkeling van een vaginale schimmelinfectie bevorderen. Indien bijvoorbeeld het evenwicht tussen bacteriën en schimmels door een antibacteriële therapie wordt veranderd ten gunste van de schimmels, kan dit een schimmelinfectie bevorderen. Naast het zure vaginale milieu speelt ook het immuunsysteem een belangrijke rol bij de bescherming tegen vaginale mycose. Immunosuppressieve geneesmiddelen of geneesmiddelen die bij kankertherapie worden gebruikt, kunnen ook een infectie bevorderen. Bovendien kunnen andere bestaande ziekten, zoals diabetes of veranderingen in de hormoonhuishouding, bijdragen tot de verspreiding van de schimmel. Bovendien is het risico op vaginale mycose ook groter tijdens de zwangerschap, wat wordt verklaard door veranderingen in de suiker- en hormoonhuishouding. Eerdere generaties van pilpreparaten kunnen ook storend zijn voor het vaginale milieu als gevolg van een hoger geslachtshormoongehalte. In deze gevallen is het raadzaam over te schakelen op nieuwere preparaten met een lager hormoongehalte.

Hoewel een zekere mate van hygiëne wordt aanbevolen om vaginale schimmelinfecties te voorkomen, kan overmatig wassen van de genitale zone de verspreiding van schimmels bevorderen omdat het vaginale milieu erdoor kan worden verstoord. Daarom wordt het gebruik van speciale wasgels en lotions niet aanbevolen. Schimmels hebben vocht en warmte nodig om te gedijen. Daarom moet men zich onthouden van het dragen van te strakke en synthetische kleding. Vaak is het uitbreken van een vaginale schimmelinfectie ook te wijten aan stress of stressvolle situaties.

In het geval van een schimmelinfectie van de vagina, komen de volgende symptomen het meest voor:

- Ernstige jeuk

- Brandende pijn

- Vernieuwing

- Oedeem (zwelling)

- Pijn bij het plassen Sommige vrouwen melden ook pijn in verschillende mate tijdens de geslachtsgemeenschap. Een witte, brokkelige afscheiding komt ook vaak voor bij een vaginale schimmelinfectie. Bij onderzoek van de vaginale wanden kan ook een wittig laagje worden aangetroffen. Nadat dit laagje is verwijderd, ziet het nu zichtbare slijmvlies van de vagina er meestal gezwollen en rood uit. Kleine bloedingen na verwijdering van de coating zijn ook niet ongewoon.

Vooral als vrouwen al eerder vaginale mycose hebben doorgemaakt, kunnen zij het optreden van de typische symptomen meestal vrij snel herkennen als een aanwijzing voor een nieuwe schimmelinfectie. Vooral de kardinale symptomen van jeuk en een branderig gevoel in combinatie met de typische afscheiding doen veel vrouwen de zelfdiagnose vaginale mycose stellen.

Een soortgelijk ziektebeeld kan echter ook door andere ziekteverwekkers worden veroorzaakt, zodat het niet raadzaam is het alleen te behandelen en het beter is het door een gynaecoloog te laten controleren. In elk geval moet u naar de gynaecoloog gaan als de klachten aanhouden, met korte tussenpozen terugkomen, maar ook in geval van vaginale mycose tijdens de zwangerschap. Koorts en pijn in de onderbuik kunnen wijzen op ernstige infecties van de onderbuik en moeten eveneens worden opgehelderd.

Een vaginale schimmelinfectie kan worden vastgesteld aan de hand van de anamnese, een gynaecologisch onderzoek en een vaginaal uitstrijkje.

Soms is het niet mogelijk om een schimmelinfectie onder de microscoop op te sporen of te onderscheiden van een bacteriële infectie. In dit geval is het nemen van een schimmelkweek vaak zeer nuttig. Vooral in het geval van herhaalde vaginale mycosen is het van groot belang bepaalde risicofactoren vast te stellen, zoals medicatie, andere ziekten of hygiënische gewoonten die de ontwikkeling van een schimmelinfectie kunnen bevorderen.

Antischimmelmiddelen

Antischimmelmiddelen worden gebruikt om vaginale mycose te behandelen in verschillende vormen, zoals vaginale tabletten, zalven of zetpillen. Typische antischimmelmiddelen zijn clotrimazol, ketoconazol of fenticonazol. De meeste antischimmelmiddelen worden gebruikt voor een topische behandeling van vaginale mycose, maar in sommige gevallen is een systemische behandeling met tabletten ook nuttig. Deze vorm van therapie, waarbij de tabletten oraal worden ingenomen, mag echter niet tijdens de zwangerschap worden toegepast. Er zijn geen bezwaren tegen een topische behandeling met zalven of zetpillen, maar de therapie moet wel door een arts worden gecontroleerd. Seksuele gemeenschap moet tijdens de therapie worden vermeden, en na afloop van de behandeling wordt ten minste tijdelijk gebruik van condooms aanbevolen.

Zelfmaatregelen

Als u vermoedt dat u een vaginale schimmelinfectie hebt, kunt u onder andere zelf plaatselijk yoghurt toedienen die verrijkt is met melkzuurbacteriën. Dit kan het zure vaginale milieu herstellen of ondersteunen, wat de verspreiding van de schimmels remt. Het succes van deze maatregel verschilt echter van vrouw tot vrouw.

Een andere methode om de progressie van een beginnende vaginale schimmelinfectie tegen te gaan, is de vagina enkele uren te laten uitdrogen. U kunt bijvoorbeeld een tampon gebruiken om het vocht uit de schimmel te verwijderen, dat de ziekteverwekkers nodig hebben om zich te vermenigvuldigen. Te lang uitdrogen van de vagina kan echter leiden tot verdere beschadiging.

Vaginale mycosen hebben meestal een goede prognose. 90 procent van de vaginale mycosen reageren goed op therapie en genezen. Na korte tijd kan echter een nieuwe vaginale mycose-infectie (recidief) optreden, wat in de meeste gevallen te wijten is aan een verstoring van het evenwicht tussen bacteriën en schimmels. De therapie de schuld geven van het slechts kortstondige genezingssucces is daarom in de meeste gevallen niet gerechtvaardigd. In plaats daarvan moet het terugkomen van vaginale mycose ook met antimycotica worden behandeld.

In tegenstelling tot eerdere veronderstellingen dat het risico van recidief van schimmelinfecties zou kunnen worden verminderd door de partner tegelijkertijd te behandelen, hebben veel studies in dit opzicht helaas weinig succes laten zien. In sommige gevallen is het echter toch zinvol de partner te onderzoeken en hem of haar bij de therapie te betrekken.

Als de getroffen persoon meer dan vier keer per jaar last heeft van vaginale mycose, moet een nauwkeurig onderzoek worden uitgevoerd naar factoren die een schimmelinfectie kunnen bevorderen. In veel gevallen is gebleken dat het voorschrijven van een preparaat met een lager oestrogeengehalte doeltreffend is bij vrouwen die de pil gebruiken. Het kan ook nodig zijn om te behandelen met orale antischimmelmiddelen over een periode van enkele maanden tot een half jaar. Helaas is de permanente behandeling slechts voor ongeveer vijftig procent echt succesvol op de lange termijn.

De getroffen persoon kan verschillende maatregelen nemen om het optreden van een infectie tegen te gaan:

- Draag bijvoorbeeld geen strak, synthetisch ondergoed.

- Bij sommige vrouwen kan het dragen van tampons ook leiden tot vaginale mycose. Inlegkruisjes met een plastic laagje zijn echter vooral af te raden omdat zij vocht en warmte kunnen veroorzaken, die op hun beurt de groei van schimmels bevorderen.

- Vochtige zwemkleding moet ook zo snel mogelijk worden vervangen.

- Men moet de genitale zone niet overmatig wassen met zeep en in het beste geval zeep gebruiken met een zure pH-waarde.

- Schimmels hebben suiker nodig om te gedijen. Je kunt schimmelinfecties dus enigszins voorkomen door een zo laag mogelijk dieet van koolhydraten te volgen.

- Als vaginale mycose reeds is opgetreden, is het belangrijk alle handdoeken, beddengoed en kleding te vervangen en te wassen met speciale wasmiddelen die in de apotheek verkrijgbaar zijn.

- Om de verspreiding van ziektekiemen uit de anale zone te voorkomen, moet u de intieme zone altijd van voor naar achter schoonmaken na gebruik van het toilet.

- Het gebruik van preparaten om het zure vaginale milieu op te bouwen, zoals melkzuurbacteriënculturen, wordt eveneens aanbevolen.

- Soms kan het gebruik van condooms beschermen tegen nieuwe infecties. Dit komt doordat schimmels zich onder de voorhuid van het mannelijk lid kunnen vermenigvuldigen en tijdens geslachtsgemeenschap kunnen worden overgedragen. Dit is veel minder vaak het geval bij besneden mannen.