Urethrale strictuur

De term urethrale strictuur verwijst naar een vernauwing van de urethra. De medische term is afgeleid van het Latijnse woord "strictura", wat samentrekken betekent.

Ongeveer 1% van de bevolking lijdt aan urethrale strictuur, en ongeveer de helft van alle gevallen wordt veroorzaakt door medicijnen of door onbekende oorzaken (idiopathisch). De incidentie van urethrale stricturen neemt aanzienlijk toe met de leeftijd en stijgt tot meer dan 100 gevallen per 100.000 inwoners bij mensen ouder dan 65 jaar. Het treft vooral mannen.

Afhankelijk van de ernst en de duur van de symptomen kan een urethrale strictuur een langdurig negatief effect hebben op de hele urinewegen. Urethrale stricturen veroorzaken continue schade aan de hele urinewegen door een functionele blokkade. In een chronisch beloop kunnen ze ook leiden tot een beperking van de nierfunctie.

Hoewel het een veel voorkomende urologische aandoening is, zijn er geen richtlijnen voor urethrale strictuur van de European Association of Urology (EAU). Afhankelijk van de anatomische locatie van de strictuur zijn er verschillende behandelingsopties beschikbaar. De behandelopties voor urethrale strictuur moeten altijd worden gekozen na uitleg en diagnose door de behandelend arts. De individuele voorkeuren van de betrokken persoon spelen ook een grote rol in de beslissing over de behandeling.

Urethrale vernauwing bij vrouwen

Anders dan bij mannen, komen urethrale stricturen zelden voor bij vrouwen. Bij vrouwen staan traumatische (bijv. na een bevalling) of medisch geïnduceerde urethrale stricturen (bijv. na bestraling) meestal op de voorgrond. De pathogenese van deze aandoening wordt echter nog niet volledig begrepen.

In de meeste gevallen ontstaan urethrale vernauwingen vanzelf (idiopathisch) of worden ze veroorzaakt door een arts (iatrogeen). Medische oorzaken zijn vaak ingrepen of manipulaties van de plasbuis. Voorbeelden zijn permanente katheterisatie, cystoscopie of chirurgie zoals radicale prostatectomie of transurethrale resectie. Urethrale strictuur kan ook optreden als een late complicatie. Traumatische oorzaken zijn ook een veel voorkomende oorzaak van urethrale strictuur (bijvoorbeeld na bekkentrauma). Andere oorzaken van urethrale strictuur zijn infectieuze urineweginfecties. Aangezien tegenwoordig meestal antibiotica worden voorgeschreven voor de behandeling van urineweginfecties, worden posttraumatische en medisch veroorzaakte urethrale stricturen - in vergelijking met urethrale stricturen na ontstekingen - steeds belangrijker.

Klachten die vaak voorkomen bij een urethrale strictuur zijn:

• Een verzwakte urinestraal

• Een langere tijd om de blaas te legen

• Verlies van urine 's nachts (nocturie)

• Restvorming van urine

• Een gevoel van onvolledige lediging van de blaas

• Een verhoogde aandrang om te plassen (pollakiurie)

• Pijnlijk legen van de blaas (dysurie)

• Urineretentie of zelfs nierverstopping

Wanneer de aandoening zich voor het eerst manifesteert, hebben patiënten vaak last van urineretentie, een chronische retentieblaas, zichtbaar bloed in de urine (macrohematurie) of terugkerende urineweginfecties. Als de urethrale strictuur zich in het onderste deel van de urethra bevindt, kan deze ook een gedraaide of divergerende urinestraal veroorzaken (palmurie). De afwijkende urinestraal kan het legen van de blaas bemoeilijken en de levenskwaliteit verminderen. In zeer ernstige gevallen kan de urine in de nieren terechtkomen, met nierinsufficiëntie tot gevolg.

Een exacte diagnostische opheldering is nodig om het ideale behandeltraject te kiezen voor de behandeling van urethrale stricturen. Hiervoor zijn verschillende onderzoeken beschikbaar.

In de regel wordt een urinestroommeting (uroflow) uitgevoerd, waarbij een mogelijke verzwakking van de urinestroom kan worden gediagnosticeerd met behulp van een speciaal apparaat. Met een echografisch onderzoek kan de achtergebleven urine sonografisch worden gemeten. Klassieke diagnostische procedures zijn retrograde urethrografie en micturition cysturethrografie, waarbij de urethra wordt getoond door middel van een röntgenfoto nadat vooraf een contrastmiddel is aangebracht.

Een andere methode is cystoscopie, waarbij de plasbuis en de blaas worden onderzocht met een endoscoop. In de meeste gevallen wordt ook een urineonderzoek uitgevoerd om eventuele bloedverontreinigingen op te sporen.

Als deze conservatieve methoden niet mogelijk of niet voldoende zijn, wordt gekozen voor chirurgische therapie. Bij een operatie kan bijvoorbeeld het vernauwde segment worden verwijderd en kunnen de urethrale segmenten ervoor en erna worden gehecht (end-to-end anastomose) of kan de ontstane opening worden overbrugd met behulp van ander slijmvliesweefsel, bijvoorbeeld uit de mond.

Vooral de behandeling van patiënten met meerdere recidieven van strictuur is vaak een uitdaging. In elk geval moet de juiste behandelingsoptie individueel en op basis van de wensen van de patiënt worden gekozen.

Urethrale strictuur is een veel voorkomende aandoening die vooral mannen treft. Vooral door het hoge recidiefpercentage na conservatieve therapiepogingen en het vaak langdurige klinische beloop, wordt de levenskwaliteit van de getroffenen vaak ernstig aangetast. Chirurgische behandelmethoden geven vaak goede resultaten, maar hebben risico's en vereisen gespecialiseerde urologen. Nieuwe drug-eluting katheter dilataties hebben goede resultaten laten zien in onderzoeken. De verspreiding en het wetenschappelijk bewijs zijn echter nog beperkt.