Slaapapneu

Snurken, hoewel door velen als hinderlijk beschouwd, wordt zelden gezien als een ernstig ziekteverschijnsel. In sommige gevallen kan het echter wijzen op een ademhalingsstoornis, namelijk het obstructief slaapapneusyndroom. Met name zeer luid en onregelmatig snurken kan wijzen op deze ziekte, die levensbedreigende adempauzes kan veroorzaken.

Ongeveer vijf procent van de bevolking wordt door deze aandoening getroffen, waarbij mannen van middelbare leeftijd met overgewicht een bijzonder risico lopen.

Onder de slaapapneus is het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS) een veel voorkomende vorm. Dit is een aandoening waarbij de spieren van het gehemelte zich ontspannen tijdens de slaap, waardoor de bovenste luchtwegen vernauwen. Dit verstoort de ademhaling van de getroffen persoon, wat zelfs kan leiden tot ademhalingsstilstand. De daling van de partiële druk van zuurstof in het bloed veroorzaakt een reactie van het ademhalingscentrum in de hersenen, waardoor de ademhalingsspieren worden geactiveerd. Het lichaam probeert het zuurstoftekort te compenseren met een paar krachtige ademhalingen, en de getroffen persoon wordt meestal wakker, wat ook wel opwekking wordt genoemd. De duur van de ademhalingspauzes kan slechts enkele seconden bedragen, maar kan in sommige gevallen ook oplopen tot twee minuten. Dergelijke ademhalingspauzes kunnen zich 's nachts verschillende keren voordoen, maar de meeste mensen kunnen zich de volgende dag niet herinneren dat zij door deze ademhalingspauzes uit hun slaap zijn geschrokken.

Omdat herhaalde pauzes in de ademhaling de zuurstoftoevoer van het lichaam verminderen, probeert het lichaam de zuurstoftoevoer te verhogen door de hartslag te verhogen. In sommige gevallen kan dit leiden tot bloeddrukproblemen of hartritmestoornissen.

Naast de obstructieve vorm bestaat er ook centraal veroorzaakte slaapapneu. Bij deze vorm ligt de oorzaak van de ademhalingspauzes niet in de luchtwegen, maar in de ademhalingsspieren. Het middenrif en de ademhalingsspieren van de borstkas werken niet meer naar behoren, waardoor er een zuurstoftekort ontstaat en de betrokkene uit zijn slaap ontwaakt. Centrale slaapapneu treft meestal oudere mensen, maar is meestal niet erg gevaarlijk, zodat het zelden medische behandeling behoeft. Als er echter andere gezondheidsproblemen zijn, zoals een hartkwaal of zenuwinzinking, moet u zeker naar een dokter gaan.

Er zijn een aantal risicofactoren die de ontwikkeling van slaapapneu kunnen bevorderen: Daartoe behoren vooral een verhoogd lichaamsgewicht, alcoholgebruik en de inname van slaappillen en kalmerende middelen. Deze zorgen ervoor dat het gehemelte ontspant, wat de luchtwegen kan blokkeren. Bovendien kunnen anatomische veranderingen het ontstaan van het slaapapneu-syndroom bevorderen. Als bijvoorbeeld de tong of de amandelen vergroot zijn, of de luchtwegen vernauwd, kan dit bijdragen tot de ontwikkeling van slaapapneu-syndroom.

In het geval van centrale slaapapneu liggen de oorzaken van de ziekte in het centrale zenuwstelsel, wat leidt tot een gestoorde regulatie van de ademhalingsspieren.

Mensen met slaapapneu hebben door hun aandoening vaak moeite om de hele nacht door te slapen, wat van invloed kan zijn op cognitieve vaardigheden zoals aandacht en geheugen. Dit kan ook leiden tot microslaap overdag, wat een groot gevaar is voor lijders, vooral tijdens het autorijden. Slaapapneu kan ook een langdurig effect hebben op de psyche, wanneer depressie en angst zich ontwikkelen als gevolg van slaapstoornissen. Door de verminderde zuurstoftoevoer kunnen patiënten hoofdpijn krijgen als ze wakker worden. Bovendien kan slaapapneu leiden tot seksuele lusteloosheid en dus tot potentieproblemen bij mannen.

Soms worden ook kinderen getroffen door het slaapapneu-syndroom. Men vermoedt dat het obstructief slaapapneusyndroom een oorzaak kan zijn van het "plotselinge wiegendood syndroom". Kinderen in de schoolgaande leeftijd vallen vaak op door traagheid en lusteloosheid, en door verminderde schoolprestaties.

Snurken, dat vaak het eerste teken van slaapapneu is, wordt meestal door de partner opgemerkt. Als men ook ademhalingspauzes tijdens de slaap opmerkt, moet de betrokkene beslist een arts raadplegen of in een slaaplaboratorium worden geobserveerd. Hiervoor moet de patiënt een of twee nachten in het slaaplaboratorium doorbrengen, waar zijn slaap en een aantal vitale functies, zoals ademhaling, hartslag, borstbewegingen en zuurstofverzadiging in het bloed, worden gemeten. Soms zijn ook tests van de mentale functies gedurende de dag nodig.

Af en toe kan het obstructief slaapapneusyndroom worden veroorzaakt door luchtwegpoliepen of een afwijkend neustussenschot. In deze gevallen kan het nuttig zijn om dergelijke anatomische veranderingen door een KNO-arts te laten diagnosticeren of uitsluiten.

Een risicofactor die aanzienlijk kan bijdragen tot de ontwikkeling van het slaapapneusyndroom is zwaarlijvigheid. Daarom is het zeer aan te bevelen dat mensen die aan deze ziekte lijden gewicht verliezen. Zelfs een klein gewichtsverlies leidt tot een verbetering van de ademhaling tijdens de slaap, waardoor de betrokkenen zich ook overdag beter en efficiënter voelen.

Bovendien kan alcoholconsumptie het ontstaan van het slaapapneu-syndroom bevorderen; daarom moet alcoholconsumptie zoveel mogelijk worden beperkt of ten minste twee uur voor het slapen gaan geheel worden geweerd. Alcohol heeft een remmend effect op de ademhaling en kan in sommige gevallen ook een ademhalingsstilstand veroorzaken. Naast alcohol beperken ook medicijnen zoals slaappillen (benzodiazepinen) de ademhaling en kunnen leiden tot slaapapneu.

Om slaapapneu te voorkomen, is het raadzaam om op uw zij te slapen. Het gebruik van neusdruppels kan de aandoening ook verbeteren door de luchtwegen vrij te maken, maar deze kunnen zelfs bij langdurig gebruik problemen veroorzaken.

In sommige gevallen kan slaapapneu door deze maatregelen worden genezen, maar de meeste patiënten hebben medische behandeling nodig.

CPAP-therapie (contineous positive airway pressure): bij deze behandeling krijgt de patiënt via een neusmasker positieve luchtwegdruk om de luchtwegen open te houden, wat ademhalingsproblemen kan verbeteren. Deze therapie wordt meestal gebruikt voor de obstructieve vorm van slaapapneu, maar recente studies hebben ook een positief effect aangetoond op het centraal slaapapneusyndroom. De meeste mensen verdragen deze vorm van therapie, maar er zijn ook patiënten die de beademing niet aankunnen of zich gestoord voelen.

Bijtspalken: Deze spalken worden rechtstreeks op de onder- of bovenkaak van de patiënt aangebracht en zijn bedoeld om de luchtweg open te houden door de tong en het gehemelte te verschuiven en de kaak te openen. De nadelen van deze behandeling zijn dat ze zeer duur is en niet bij iedereen kan worden toegepast.

Chirurgische methoden: sommige anatomische veranderingen kunnen met chirurgische methoden worden behandeld. Bijvoorbeeld, adenoïden, gezwollen amandelen of misvormingen van het gehemelte of de kaak, alsook een afwijkend tussenschot kunnen in de meeste gevallen door een operatie worden behandeld. Er bestaat ook een chirurgische methode die uvulopalatopharyngoplastie (UPPP) wordt genoemd, waarbij weefsel uit het keelgebied wordt verwijderd om de luchtwegen te openen. Deze methode is in ongeveer de helft van de gevallen succesvol.

Zuurstoftherapie: In combinatie met andere vormen van behandeling kan zuurstoftoediening een gunstig effect hebben op het slaapapneu-syndroom. Vooral bij bijkomende cardiopulmonale aandoeningen is beademing met zuurstof via een CPAP-neusmasker noodzakelijk om het bloed voldoende met zuurstof te verzadigen.

Helaas zijn er momenteel geen geneesmiddelen die snurken of het slaapapneusyndroom direct kunnen genezen.