Netelroos (Urticaria)

Urticaria (in de volksmond netelroos of netelroos) is een huidziekte die zich manifesteert met bleke tot intens rode bultjes op de huid. De naam netelroos is gebaseerd op het feit dat de huid eruit ziet alsof ze in contact is geweest met brandnetels. De medische term is wheals.

Urticaria veroorzaakt hevige jeuk. Netelroos en urticaria verdwijnen meestal binnen een dag. De uitslag kan één keer optreden, maar in sommige gevallen kan het dagelijks gebeuren.

Lijders krijgen last van urticaria als ze worden blootgesteld aan bepaalde interne of externe prikkels. Voorbeelden zijn:

• Bepaalde voedingsmiddelen, zoals noten, aardbeien of schaaldieren.
• Water
• Cold
• Zonlicht
• Drukbelasting
• Insectenbeten (vooral bijen- en wespensteken)
• Bepaalde geneesmiddelen (vaak salicylaten)
• Bepaalde ziekten veroorzaakt door virussen of bacteriën.

Bij overgevoeligheid voor een van deze prikkels komen bij contact histamine en andere mediatoren (stoffen die de ontsteking regelen) door het lichaam vrij. Hierdoor verwijden de bloedvaten in het getroffen gebied zich en worden ze meer doorlaatbaar, zodat vocht zich in het weefsel kan ophopen - wat de kussenachtige puistjes veroorzaakt. De hevige jeuk is het gevolg van het vrijkomen van histamine.

Er zijn verschillende vormen van urticaria:

• Acute urticaria: Als de huiduitslag en jeuk slechts één tot twee dagen aanhouden, spreekt men van acute urticaria.
• Chronische urticaria : In dit geval treedt de netelroos niet slechts één keer op, maar vaker en regelmatiger.
• Idiopathische urticaria: Dit is netelroos die niet aan een specifieke oorzaak kan worden toegeschreven.

Urticaria veroorzaakt meestal de volgende symptomen:

• In het begin, jeuk.
• Daarna verschijnen netelroos of puistjes. De roodachtige verhogingen van de huid kunnen tot de grootte van een hand zijn.
• De symptomen verdwijnen vaak binnen een paar uur. Bij chronische urticaria kunnen de symptomen echter langer dan zes weken aanhouden.
• Meestal verschijnt de uitslag op de ledematen (armen, benen, tenen en vingers), op het hoofd en in de nek en, bij mannen, soms op de geslachtsdelen.

Urticaria is meestal gemakkelijk te diagnosticeren door de karakteristieke weeën. Alleen al door de symptomen te beschrijven, kan de dokter concluderen dat het netelroos is. Het is echter veel moeilijker om de triggers te bepalen die de uitslag veroorzaken.

Eerst neemt de arts een gedetailleerde anamnese af (anamnese). Dit wordt gevolgd door een lichamelijk onderzoek om het type urticaria vast te stellen. In het geval van acute (tijdelijke) urticaria is meestal geen verdere opheldering nodig.

Indien het echter om chronische urticaria gaat, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd om de stimuli te bepalen die de ziekte uitlokken:

• Priktest: Bij deze test worden bepaalde allergeenextracten op de huid gedruppeld. De huid wordt dan licht aangeprikt om te zien of er allergische reacties optreden.
• Epicutane test: Allergenen worden gedurende enkele dagen met een pleister op de huid vastgezet.
• Urine- en ontlastingonderzoek op parasieten en ziektekiemen
• Bloedonderzoek: Hierbij worden ontstekingsparameters in het bloed getest, evenals speciale IgE-antilichamen tegen stoffen die urticaria kunnen veroorzaken.
• Lichamelijk onderzoek van de huid: met behulp van warmte-, koude- en druktoepassingen wordt nagegaan of deze netelroos kunnen veroorzaken.
• Orale provocatie test: Als er een vermoeden bestaat dat de urticaria wordt uitgelokt door een bepaalde voedselintolerantie, wordt een orale provocatietest uitgevoerd. Het voedsel wordt gegeten - als daarna netelroos ontstaat, is de uitlokkende prikkel met succes bepaald.
• Allergie-verslavingsproeven: hierbij moet de patiënt zich houden aan een bepaald dieetprogramma, dat in de loop van de tijd wordt uitgebreid. Op die manier kunnen voedselintoleranties worden vastgesteld.

De meest succesvolle therapie voor acute en chronische urticaria is het identificeren en vermijden van de uitlokkende stimuli (zoals voedsel, allergenen, koude, zonlicht).

Als de netelroos wordt veroorzaakt door infecties of chronische ontstekingen, worden deze oorzaken behandeld.

Antihistaminica zijn een probaat middel tegen de hevige jeuk van urticaria. Ze kunnen ook voorkomen dat zich nieuwe wratten vormen.

Bij zeer ernstige vormen van urticaria kan een anafylactische (allergische) shock van de bloedsomloop optreden - dit uit zich in een acute daling van de bloeddruk en ademhalingsmoeilijkheden. Cortisone wordt gebruikt om deze ernstige gevallen te behandelen.

Als de urticaria wordt veroorzaakt door een allergie voor bijen- of wespengif, kan hyposensibilisatie (specifieke immunotherapie) de symptomen verbeteren. Hiermee wordt geprobeerd het immuunsysteem aan het gif te laten wennen, zodat de sterke overgevoeligheidsreacties in de toekomst minder hevig zijn.

In het geval van chronische idiopathische (onbekende trigger) urticaria zijn reeds talrijke positieve resultaten bereikt met natuurgeneeskundige therapiebenaderingen. Centraal bij deze therapieën staat het herstel en de bevordering van een natuurlijke en goed functionerende darmflora.

In sommige gevallen kan ondanks medisch onderzoek geen oorzaak voor urticaria worden gevonden.

In ongeveer 50 procent van de gevallen verdwijnt de netelroos na zes maanden vanzelf. Soms gaat de ziekte over in een golfvormig verloop, waarbij de frequentie en de ernst van de symptomen van tijd tot tijd toenemen en dan weer afnemen.