Inwendige liesbreuk (Hernia inguinalis)

Een liesbreuk is een hernia in het gebied van het lieskanaal. De lies is de overgang tussen de voorste buikwand en de benen, waar de buikspieren en de beenspieren in elkaar overgaan. Op dit punt heeft de buikwand verschillende zwakke punten, zoals de rechter en linker lieskanalen. Bij een liesbreuk komen de darmdelen die normaal door het lieskanaal lopen of daarin worden vastgehouden, vanuit de buikholte in de liesstreek naar buiten, waardoor een zakvormig uitsteeksel van het buikvlies ontstaat. Bij mannen bevat het lieskanaal de zaadstreng en de testiculaire slagaders en aders. Bij vrouwen bevindt zich daarin het ligamentum uteri (ligamentum teres uteri), dat naar de baarmoeder toe trekt.

Een liesbreuk is een relatief veel voorkomende aandoening, waaraan mannen tot negen keer vaker lijden dan vrouwen. Op kinderleeftijd komt het voor bij 1-3% van alle kinderen.

Inwendige hernia's zijn meestal onschuldig. Toch worden ze meestal tijdig operatief behandeld, omdat anders het gevaar bestaat dat delen van de darm worden afgekneld en afsterven, wat tot een levensbedreigende situatie leidt.

Er zijn twee soorten liesbreuken:

Indirecte liesbreuk: Dit is de meest voorkomende vorm van een liesbreuk. Het treft vooral pasgeborenen, kinderen en jongeren. Het is meestal een aangeboren afwijking die jongens tot vier keer vaker treft dan meisjes. De hernia strekt zich uit door de binnenste liesring, zodat de inhoud van de hernia langs de zaadstreng of het baarmoederligament naar buiten lekt.

Directe liesbreuk: de aandoening is in de meeste gevallen verworven. Het treft vooral volwassenen en oudere mannen. In dit geval komt de inhoud van de hernia rechtstreeks uit de buikholte naar buiten door de verzwakte buikspieren aan de achterwand van het lieskanaal.

In de meeste gevallen zijn hernia's aangeboren aandoeningen. De oorzaak ligt in een onvolledige sluiting van de buikwand tijdens de ontwikkeling van het embryo. Zwakke plekken in het weefsel, die kunnen worden veroorzaakt door gevorderde leeftijd of door operaties, zijn meestal de reden voor verworven hernia's.

Verschillende factoren bevorderen de ontwikkeling van een hernia. Het gaat onder meer om een verhoging van de druk in de buikholte, die kan optreden bij hoesten, zwangerschap, constipatie of bij het tillen van zware lasten. Zwaarlijvigheid bevordert ook de ontwikkeling van hernia's.

Bij kinderen is het belangrijkste symptoom van een hernia een zichtbare zwelling in de liesstreek of op de testikel.

Bij volwassenen zijn er meer gevarieerde tekenen:

• Zichtbare of voelbare zwelling in de liesstreek, die kan worden uitgelokt door lichamelijke inspanning of zelfs hoesten. De zwelling kan vaak zonder pijn worden "weggeduwd".
• Lichte pijn in de liesstreek, die kan toenemen bij palpatie en kan uitstralen naar de testikels.
• Soms buikpijn.
• hevige pijn en overgeven. De oorzaak is dat bij een liesbreuk de darmen bekneld kunnen raken, waardoor hun bloedtoevoer wordt afgesneden.

Indien bij een kind een zwelling in de liesstreek wordt vastgesteld, moet dit door een arts worden onderzocht op de aanwezigheid van een liesbreuk. Als de pijn ernstig is, moet het kind onmiddellijk naar de polikliniek worden gebracht.

Als een hernia wordt vermoed, zal de arts een lichamelijk onderzoek verrichten. De patiënt staat rechtop, de arts onderzoekt het gebied en voelt er grondig aan. Door met een vinger aan het gebied te voelen, controleert de arts of de zwelling toeneemt door hoesten of door het aanspannen van de buik. Vervolgens wordt nagegaan of de inhoud van de hernia terug in de hernia kan worden geduwd. Bovendien is een sonografie (echografisch onderzoek) ook heel nuttig om een liesbreuk op te helderen.

Soms kunnen liesbreukachtige zwellingen ook worden veroorzaakt door andere ziekten, zoals zwelling van de lymfeklieren, maar dit is zelden het geval.

Chirurgie is de enige manier om beknelling van de darmen veilig te voorkomen en zo levensbedreigende gevolgen te vermijden. Daarom zijn niet-chirurgische behandelingsmethoden, zoals het dragen van een steunkorset of een strakke herniaband, niet aan te raden. Het feit dat fracturen de neiging hebben groter te worden na verloop van tijd, suggereert een vroege behandeling.

Dankzij de moderne procedures kunnen operaties tegenwoordig meestal poliklinisch worden uitgevoerd. De operatie kan onder algehele anesthesie worden uitgevoerd, maar ook onder plaatselijke verdoving. Zelfs voor grote hernia's en patiënten met een hoog risico is een herniaoperatie een relatief veilige ingreep.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de volgende procedures:

• Operatie volgens Shouldice: Hierbij worden bepaalde lagen van de buikwand verdubbeld via een insnijding in de lies, waardoor de achterwand van het lieskanaal wordt verstevigd.
• Operatie volgensLichtenstein: Hierbij wordt de achterwand van het lieskanaal verstevigd met behulp van een plastic net.
• Operatie volgens Rutkov: naast het plastic netje (Lichtenstein-methode) wordt een netplaatje ingenaaid via een kleine insnijding in de huid. Deze procedure kan poliklinisch worden uitgevoerd en duurt ongeveer 20 minuten.
• TAPP techniek: De naam TAPP betekent "transabdominale preperitoneale mesh implantatie". Dit is een minimaal invasieve procedure waarbij een gaasje vanuit de buikholte over de herniaopening wordt geplaatst en met metalen clips wordt vastgezet.
• TEPPtechniek: TEPP betekent "totale extraperitoneale hernioplastie". Bij deze procedure wordt ook een gaas over de herniaopening geplaatst, maar tussen het buikvlies en de spieren, waar het uit zichzelf vast blijft zitten. Fixatie met hechtingen of clips is hier niet nodig.

De operatie volgens Shouldice en de operatie volgens Rutkov zijn even doeltreffend. Het is aan de arts om te beslissen welke procedure in bepaalde gevallen moet worden toegepast. De risico's en successen op lange termijn van de ambulante chirurgische behandeling van liesbreuken zijn nog niet voldoende bekend om aanbevelingen te kunnen doen.

Een niet-chirurgische behandelingsmethode zoals de steunband wordt tegenwoordig niet meer aanbevolen, omdat hiermee de oorzaak van de hernia niet wordt weggenomen en de druk van buitenaf tot weefselbeschadiging kan leiden.

In de meeste gevallen zijn liesbreuken ongevaarlijk, maar er bestaat altijd een risico op levensbedreigende complicaties, zoals het afklemmen van de darmen. In dit geval komt een darmlus vast te zitten in de hernia-opening en krijgt daardoor niet meer voldoende bloedtoevoer, wat kan leiden tot het afsterven van weefseldelen. Als er een knelling optreedt, moet deze binnen zes uur worden geopereerd, anders kan dit leiden tot een levensbedreigende buikvliesontsteking.

Bij een herniaoperatie kunnen bloedvaten, zenuwbanen en, bij mannen, de zaadstreng beschadigd worden. De testikel kan daardoor ook achteruit gaan. In zeldzame gevallen is er een intolerantie voor de maas die bij de Lichtenstein operatie wordt gebruikt. Dit moet dan operatief verwijderd worden.

In zeldzame gevallen ontstaat een nieuwe liesbreuk (recidief van een liesbreuk), die opnieuw operatief moet worden behandeld.

Het is praktisch onmogelijk om een hernia te voorkomen. De volgende risicofactoren moeten echter, indien mogelijk, worden vermeden:

• Overgewicht
• Zware lasten tillen
• Inspannen tijdens de stoelgang - dit vereist echter een zachte consistentie van de ontlasting en een aangepast vezelrijk dieet.