Darmpoliepen

Intestinale poliepen zijn meestal goedaardige slijmvliesgezwellen die zich in de holte van de dikke darm bevinden. Ze kunnen verschillende vormen (schimmelachtig, kussenachtig) en afmetingen hebben, en kunnen afzonderlijk of in groepen voorkomen.

Bij ongeveer 50 procent van de getroffenen bevinden de poliepen zich in het rectum, ook wel de endeldarm genoemd. Afhankelijk van het soort weefsel, zijn er verschillende soorten darmpoliepen. In naar schatting 90 procent van de gevallen kan men uitgaan van een zogenaamd adenoom, dat in omvang kan toenemen en eventueel voorstadia van dikke darmkanker kan vormen. Als hij een diameter van ongeveer een centimeter overschrijdt, is het risico groter. In zeldzame gevallen kunnen ook erfelijke darmpoliepen voorkomen. In een dergelijk geval is het risico op darmkanker bijzonder groot.

In de bevolking wordt ongeveer tien procent getroffen door darmpoliepen. Het aantal getroffen personen neemt toe met de leeftijd. In de groep 60-plussers lijdt ongeveer één op drie aan tumoren van het darmslijmvlies.

Hoe darmpoliepen ontstaan is nog grotendeels onduidelijk. Men vermoedt echter dat genetische, milieu- en vooral voedingsfactoren een rol spelen.

In het algemeen kan worden gesteld dat de bevolking van westerse geïndustrialiseerde landen een hoger risico op darmpoliepen heeft dan bijvoorbeeld Afrikanen of Aziaten. Hieruit concluderen onderzoekers dat voeding een niet onbelangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van poliepen. Met name de consumptie van vlees en dierlijke vetten, alsmede een lage consumptie van plantaardige vezels, kunnen de ontwikkeling van darmpoliepen in de hand werken.

Er zijn ook enkele erfelijke ziekten, zij het zeldzame, die in verband worden gebracht met darmpoliepen. Hiertoe behoren Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP) en het Hamartous Polyposis Syndrome, dat op zijn beurt weer is onderverdeeld in Familiaire Juveniele Polyposis en het Peutz-Jeghers Syndrome.

Normaal gesproken veroorzaken darmpoliepen geen symptomen. In de meeste gevallen worden ze bij toeval ontdekt tijdens een colonoscopie of rectoscopie. Naarmate de darmpoliepen groter worden, nemen ook de symptomen toe. Deze omvatten:

• Diarree of constipatie (zogenaamde "veranderende darmgewoonten").
• Bloed (bij grote bloedende poliepen) en slijm in de ontlasting
• Bloedarmoede (anemie) als gevolg van bloedverlies
• Moeilijkheden bij het legen van de darmen of verstopping van de darmholte

Om de diagnose darmpoliepen te stellen, vraagt de arts naar de aard van de symptomen en een eventuele familiegeschiedenis. Vervolgens palpeert hij voorzichtig met zijn vinger het rectum, omdat zich daar de meeste poliepen bevinden. Om een betrouwbare diagnose te kunnen stellen, zijn de volgende mogelijkheden beschikbaar:

• Er wordt een monster van de ontlasting genomen en onderzocht op sporen van bloed (fecaal occult bloedonderzoek).
• Door middel van een colonoscopie kan de arts de dikke darm in detail onderzoeken. Als de arts de poliepen tijdens dit onderzoek niet onmiddellijk kan verwijderen, zal hij ze onderzoeken. Dit onderzoek wordt ook gebruikt om darmkanker vast te stellen.
• Als een endoscopie niet mogelijk is, kan een röntgenonderzoek met contrastvloeistof worden uitgevoerd. Dit onderzoek maakt het mogelijk de hele darm te zien.
• Met behulp van een CT-colonoscopie (virtuele colonoscopie) kunnen poliepen in de darm zichtbaar worden gemaakt.

Indien bij het onderzoek een adenoom wordt gevonden, moet de hele dikke darm worden onderzocht op andere adenomen. De kans daarop is ongeveer een derde.

Aangezien darmpoliepen niet met medicijnen kunnen worden behandeld, is de enige optie het verwijderen van de poliepen tijdens een endoscopisch onderzoek. Dit is de veiligste methode, omdat de poliepen voorlopers van tumoren kunnen vormen. Dit wordt gevolgd door een onderzoek onder de microscoop (histologisch onderzoek).

Als uit dit onderzoek blijkt dat er geen celveranderingen zijn, zal er geen verdere colonoscopie plaatsvinden. Indien sommige cellen in de poliepen echter reeds een transformatie hebben ondergaan, zal na enige tijd een controlecolonoscopie worden verricht. De grootte van een poliep bepaalt het risico op het ontwikkelen van darmkanker.

Er is een verhoogd risico op darmkanker bij darmpoliepen die zelden erfelijk zijn. In dit geval wordt uit voorzorg de hele dikke darm verwijderd (colectomie), ook als er nog geen veranderingen zijn gevonden. Bij deze operatie wordt de dunne darm verbonden met de sluitspier van de anus, zodat een normale defecatie nog mogelijk is. Als de getroffene nog erg jong is, wordt deze operatie pas na de puberteit uitgevoerd.

Darmpoliepen zijn normaal goedaardig, maar in het ergste geval kunnen ze uitgroeien tot darmkanker, en daarom worden ze uit voorzorg door de arts verwijderd.

Als het adenoom slechts gedeeltelijk wordt verwijderd, kunnen zich op dezelfde plaats opnieuw knobbels vormen. Door de grootte, het aantal en de vorm van de adenomen te onderzoeken, kan worden beoordeeld of er een hoog risico op darmkanker bestaat.

Zelfs een gezonde voeding garandeert niet noodzakelijk dat u geen darmkanker zult ontwikkelen.

De volgende onderzoeken zijn beschikbaar in het kader van de wettelijke vroegtijdige opsporing van kanker:

• Vanaf de leeftijd van 50 jaar: test op verborgen bloed in de ontlasting, alsmede palpatie-onderzoek van het rectum.
• Vanaf de leeftijd van 55: Colonoscopie om de tien jaar. Als u geen colonoscopie wilt laten doen, kunt u vanaf de leeftijd van 56 jaar om de twee jaar een test op verborgen bloed in de ontlasting en een palpatie van het rectum laten doen.
• Als er een familiegeschiedenis is van adenomateuze poliepen of als er verwanten in de familie zijn die aan poliepen lijden, moet dit onderzoek vroeger en vaker worden gedaan.
• Als adenomateuze poliepen zijn verwijderd, moet om de drie jaar een colonoscopie worden uitgevoerd om de vorming van nieuwe tumoren tijdig op te sporen.