Slecht verleden voor omega-3:
Al in het verleden waren omega-3 vetzuren voor het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) "nietsignificant effectief" - in maart 2019 hernieuwde het bureau het negatieve oordeel: geneesmiddelen die omega-3 vetzuren bevatten, voorkomen geen verdere hartziekten na een hartaanval. Volgens het EMA mogen dergelijke geneesmiddelen niet langer worden gebruikt bij secundaire preventie.
Studie afgelast?
De STRENGTH-studie, gepubliceerd in december 2020, is een voorbeeld van de niet-significante werkzaamheid van het actieve bestanddeel eicosapentaeenzuur in omega-3-vetzuren. Deze studie bij cardiovasculaire risicopatiënten werd beëindigd omdat de opname van eicosapentaeenzuurethylester en docosapentaeenzuur (in het preparaat Epanova) geen voordelen opleverde voor de proefpersonen.
REDUCE-IT studie:
De zogenaamde REDUCE-IT studie meldde echter wel een positief effect. Deze gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde fase 3-studie uit 2019 onderzocht 8179 patiënten voor dit doel. Deze moesten ten minste 45 jaar oud zijn met een bevestigde hart- en vaatziekte of 50 jaar en ouder indien zij diabetisch waren met ten minste één andere risicofactor. Andere inclusiecriteria waren een LDL-cholesterolgehalte van 41 tot 100 mg/dl en een stabiele statinetherapie van ten minste vier weken voor aanvang van de studie. Patiënten met hartfalen, actieve ernstige leverziekte, een bloedglucosespiegel van meer dan 10% (normale waarde: minder dan 7,5%), acute of chronische pancreatitis, of allergie voor vis werden van het onderzoek uitgesloten. De deelnemers aan de studie werden daarbij ingedeeld volgens medicatiegebruik, cardiovasculair risicoprofiel en regio. Ze kregen dagelijks:
- 4 g icosapent-ethyl (Vascepa, een EPA-ethylester) met statines (d.w.z. cholesterolverlagende geneesmiddelen).
- Placebo (minerale olie capsules) met statines.
Volgens de resultaten van de studie verminderde een dagelijkse dosis van 4 g icosapent-ethyl ernstige cardiovasculaire voorvallen en verbeterde het cholesterolprofiel bij patiënten met dyslipidemie of diabetes mellitus. In de VS is het geneesmiddel Vascepaal in december 2019 door de FDA goedgekeurd.
Aanbeveling tot goedkeuring, ook van het EMA:
Het EMA heeft ook een aanbeveling gepubliceerd voor de goedkeuring van icosapent-ethyl met de merknaam Vazkepa op 29 januari 2021. In dit verband moet het geneesmiddel in de EU worden geïndiceerd voor de risicovermindering van cardiovasculaire voorvallen bij volwassenen die met statines worden behandeld, een hoog cardiovasculair risico lopen en een verhoogd triglyceridengehalte van 150 mg/dl of meer hebben (d.w.z. chemische groep: esters). Daartoe moeten de patiënten hart- en vaatziekten of diabetes mellitus hebben met ten minste één andere cardiovasculaire risicofactor. De vergunningsaanvraag voor het in de handel brengen van Vazkepa in de EU werd bijgevolg ingediend door Amarin Pharmaceuticals Ireland Limited, de sponsor van de REDUCE-IT proef. Verwacht wordt dat het geneesmiddel te koop zal zijn in de vorm van een zachte capsule van 998 mg en dat het een multifactorieel werkingsmechanisme zal aantonen. Onder andere:
- verbetert het lipoproteïneprofiel met een vermindering van triglyceriderijke lipoproteïnen
- anti-inflammatoire en anti-oxidante werking
- antiplaatjes effecten
De meest voorkomende bijwerkingen zijn: bloedingen, atriumfibrillatie, constipatie, jicht en huiduitslag.
Gebaseerd op een controversiële studie?
Volgens de aankondiging van het EMA is het voordeel van Vazkepadat het het risico op cardiovasculaire voorvallen kan verlagen in vergelijking met placebo. In kringen van deskundigen worden echter vraagtekens geplaatst bij de resultaten van de REDUCE-IT proef, aangezien de keuze van placebo en minerale oliecapsules hier kritisch wordt beoordeeld. Hoewel de auteurs van de studie dit zelf erkenden, is nog niet opgehelderd of het effect van de minerale olie werd onderschat. De minerale olie vermindert de absorptie van statine, hetgeen herkenbaar was aan de LDL-verhoging tijdens het onderzoek. Bijgevolg moet ook voorzichtigheid worden betracht met betrekking tot de meervoudige effecten van statines, die al enige tijd bekend zijn. Ook de langetermijneffecten van de minerale olie zelf zijn nog niet bekend. Een begeleidende studie gepubliceerd in Oxford University Press in december 2019 vergeleek minerale olie en niet-minerale olie placebo in termen van coronaire atherosclerose risico met behulp van computertomografische angiografie (d.w.z. radiologische beeldvorming van bloedvaten).
Volgens de resultaten werden geen significante verschillen waargenomen met minerale olie placebo in vergelijking met deelnemers zonder minerale olie placebo uit twee verschillende gerandomiseerde, placebogecontroleerde proeven. Een gedetailleerde aanbeveling voor het gebruik van Vazkepa zal wordengepubliceerd in de samenvatting van de productkenmerken in het Europees openbaar beoordelingsrapport (EPAR). De resultaten van de twee verwachte studies kunnen de resultaten van de REDUCE-IT studie versterken.
